Właściwość rzeczowa sądu w postępowaniu cywilnym Większość spraw z zakresu prawa cywilnego rozstrzyga sąd rejonowy, jako sąd pierwszej instancji. Tylko nieliczne sprawy podlegają rozpoznaniu przez sąd okręgowy. Jeżeli zatem według przepisów kodeksu postępowania cywilnego sprawa nie należy do jednej z niżej określonych kategorii kieruje się ją do właściwego miejscowo sądu rejonowego.
Do właściwości sądów okręgowych należą sprawy (art. 17 k.p.c.):
- 1) o prawa niemajątkowe i łącznie z nimi dochodzone roszczenia majątkowe oprócz spraw o ustalenie lub zaprzeczenie pochodzenia dziecka, o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa oraz o rozwiązanie przysposobienia,
- 2) o ochronę praw autorskich i pokrewnych, jak również dotyczących wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych i to- pografii układów scalonych oraz o ochronę innych praw na dobrach niematerialnych,
- 3) o roszczenia wynikające z Prawa prasowego,
- 4) o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych, oprócz spraw o alimenty, o naruszenie posiadania, o ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami, o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rze- czywistym stanem prawnym oraz spraw rozpoznawanych w elektronicznym postępowaniu upominawczym,
- 4.1) o wydanie orzeczenia zastępującego uchwałę o podziale spółdzielni.
- 4.2) o uchylenie, stwierdzenie nieważności albo o ustalenie nieistnienia uchwał organów osób prawnych lub jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną,
- 4.3) o zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji,
- 4.4) o odszkodowanie z tytułu szkody wyrządzonej przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem.
Ponadto, do właściwości sądów okręgowych należą wybrane sprawy prowadzone w tzw. trybie nieprocesowym, tj. m.in.:
- - o ubezwłasnowolnienie (art. 544 § 1 k.p.c.)
- - o separację na zgodny wniosek małżonków, a także o zniesienie separacji
(art. 5471 k.p.c.) - - dotyczących kontaktów z dzieckiem, jeżeli postępowanie toczy się na podstawie orzeczenia sądu zagranicznego albo innego organu państwa obcego bądź ugody zagranicznej (art. 59818 w zw. z art. 11511 k.p.c.)
- - sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych, dla których nie została przewidziana właściwość sądu rejonowego (art. 4478 k.p.c.)
- - z zakresu sporów między organami przedsiębiorstwa oraz samorządem załogi
(art. 6911 KPC) - - zażalenia na odmowę dokonania czynności notarialnej (art. 83 § 3 ustawy z dnia 14 lutego 1991 roku – Prawo o notariacie, Dz.U.2008.189.1158 ze zm.)
- - rejestracji dzienników lub czasopism (art. 20 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 roku – Prawo prasowe, Dz.U.1984.5.24 ze zm.).
Właściwość rzeczowa sądu w postępowaniu karnym Większość spraw w postępowa- niu karnym rozstrzyga sąd rejonowy, jako sąd pierwszej instancji. Tylko nieliczne sprawy podlegają rozpoznaniu przez Sąd okręgowy. Jeżeli zatem przepisy kodeksu postępowania karnego przewidują, że sprawa nie należy do jednej z niżej określonych kategorii kieruje się ją do właściwego miejscowo sądu rejonowego.
Do właściwości sądów okręgowych, w postę- powaniu karnym, należą m.in. sprawy o zbrodnie określone w Kodeksie karnym oraz w usta- wach szczególnych (tj. przestępstwa zagrożone karą pozbawienia wolności nie niższą niż lat trzy), przestępstwa przeciwko pokojowi, ludzkości, przestępstwa wojenne oraz przeciwko Rzeczpospolitej Polskiej.
Siedziby i obszary właściwości sądów okręgowych w obszarze właściwości Sądu Apelacyjnego w Białymstoku:
- - Sąd Okręgowy w Białymstoku - obejmujący obszar właściwości Sądów Rejonowych w: Białymstoku, Bielsku Podlaskim i Sokółce,
- - Sąd Okręgowy w Łomży - obejmujący obszar właściwości Sądów Rejonowych w: Grajewie, Łomży, Wysokiem Mazowieckiem i Zambrowie,
- - Sąd Okręgowy w Olsztynie - obejmujący obszar właściwości Sądów Rejonowych w: Bartoszycach, Biskupcu, Giżycku, Kętrzynie, Lidzbarku Warmińskim, Mrągowie, Nidzicy, Olsztynie, Piszu i Szczytnie,
- - Sąd Okręgowy w Ostrołęce - obejmujący obszar właściwości Sądów Rejonowych w: Ostrołęce, Ostrowi Mazowieckiej, Przasnyszu, Pułtusku i Wyszkowie,
- - Sąd Okręgowy w Suwałkach - obejmujący obszar właściwości Sądów Rejonowych w: Augustowie, Ełku, Olecku, Sejnach i Suwałkach;
dane Sądów:
- Sąd Apelacyjny w Białymstoku, ul. Mickiewicza, 515-950 Białystok
- Biuro Obsługi Interesantów: tel. 85 743 07 27
- Sąd Okręgowy w Białymstoku, ul. M. Skłodowskiej – Curie 1, 15-950 Białystok, tel. 85 745 92 00
- Biuro Obsługi Interesantów: tel. 85 745 93 60 do (363)
- Sąd Okręgowy w Łomży, ul. Dworna 16, 18-400 Łomża, tel. 86 216 62 81 do 84, fax: 86 216 67 53
- Biuro Obsługi Interesantów: tel. 86 215 42 48, 86 215 42 43
- Sąd Okręgowy w Olsztynie, ul. Dąbrowszczaków 44 A, 10-001 Olsztyn, tel. 89 521-60-00
- Biuro Obsługi Interesantów: tel. 89 521-60-14 lub 521-61-84, fax: 89 521-60-14
- Sąd Okręgowy w Ostrołęce, ul. Gomulickiego 5, 07-410 Ostrołęka
- Biuro Obsługi Interesantów: tel. 29 76 50 128, 29 76 50 112 , fax: 29 76 50 184
- Sąd Okręgowy w Suwałkach, ul. Ludwika Waryńskiego 45, 16-400 Suwałki, tel. 87 563 13 30, fax: 87 563 13 03
- Punkt Obsługi Interesanta: tel. 87 563 12 48
